De Brouwersdam, de vrijwel dichte dam die sinds 1971 de Grevelingen afsluit van de Noordzee, moet weer doorlaatbaar worden. Het is mogelijk daarbij in de Brouwersdam een getij-energiecentrale te bouwen voor 50.000 tot 100.000 huishoudens. Ook kan een schutsluis in de Brouwersdam worden gebouwd waardoor dit recreatiegebied rechtstreeks vanaf de Noordzee bereikbaar wordt.
Deze conclusies staan in een vandaag verschenen verkenning die is gedaan in opdracht van Rijkswaterstaat. De verkenning was nodig omdat de kwaliteit van het water en het plantenleven in en om het Grevelingenmeer sinds de afsluiting achteruit gaa Het Grevelingenmeer is het grootste zoutwatermeer van Europa. Het is nu een populair watersport-, recreatie- en natuurgebied. Doordat het nauwelijks meer in verbinding staat met de Noordzee en er geen getij meer is, zijn de waterkwaliteit en de ecologische kwaliteit in de loop der jaren achteruit gegaan. Ook de kweek van schelpdieren heeft ernstig geleden. Deze problemen kunnen grotendeels worden opgelost door zodanige openingen in de Brouwersdam te maken dat er een getijslag van 30 tot 100 cm ontstaat. (Getijslag is het verschil tussen de hoogste en de laagste stand van het water.)
Deze doorlaatopeningen bieden goede mogelijkheden voor het opwekken van duurzame energie, zo wijst de studie uit. In de openingen kunnen turbines worden geplaatst die met gebruikmaking van de eb en vloedbeweging energie opwekken. Die turbines kunnen ook worden gebruikt als pomp waarmee in noodsituaties (ten gevolge van de klimaatverandering) grote hoeveelheden rivierwater van de Maas en de Rijn naar de Noordzee kunnen worden afgevoerd. Omdat het getijslag aan de Nederlandse kust niet groot is, was een getijcentrale tot nog toe niet haalbaar. Een nieuw ontwerp van de Technische Universiteit Delft, dat in juni 2008 is gepresenteerd, maakt gebruik van het feit dat er weliswaar slechts een klein getijverschil is, maar dat het Grevelingenmeer een oppervlakte heeft van maar liefst 117 km2 waardoor bij een halve meter getijslag 60 miljoen m3 water beschikbaar is om de turbines te laten draaien. De turbines in de Brouwersdam zouden langzaam draaiende en verstelbare schoepenbladen krijgen van een nieuw ontwerp.
Uit het onderzoek blijkt dat het ook mogelijk is een schutsluis in de Brouwersdam te maken waardoor de recreatievaart vanaf de Noordzee rechtstreeks dit grote meer op kan en niet meer 50-km hoeft om te varen. De verkenning die Rijkswaterstaat vandaag heeft gepubliceerd, vloeit voort uit de ontwikkelingsvisie Zicht op de Grevelingen die in 2006 is opgesteld door een coalitie van de provincies Zuid-Holland en Zeeland, de gemeenten rondom de Grevelingen, Staatsbosbeheer en andere natuur- en recreatieorganisaties. Het nu gepresenteerde onderzoek toont aan dat de visie daadwerkelijk realiseerbaar is. De samenwerking van provincies en gemeenten rond de Grevelingen is georganiseerd in het Natuur- en Recreatieschap De Grevelingen waarvan de Zuid-Hollandse gedeputeerde Joop Evertse voorzitter is en de Zeeuwse gedeputeerde Frans Hamelink vicevoorzitter. Bij de presentatie van het Rijkswaterstaatrapport vanochtend zei Hamelink dat de uitkomsten van de verkenning een doorbraak zijn in de toekomst van dit deel van de Delta.
Hamelink: ‘Het aanleggen van de Brouwersdam rond 1970 was bittere noodzaak om Zeeland en Zuid-Holland te beschermen tegen de Noordzee. Maar we zijn nu bijna veertig jaar verder. We zien dat er ook nadelen zitten aan het afsluiten van de Grevelingen. Nadelen voor onze schaal- en schelpdierkwekers, voor water- en voor oeverrecreanten en voor de rijkdom van fauna en flora. Het is een doorbraak dat het nu mogelijk blijkt de drieslag te maken die we in Zicht op de Grevelingen voor ogen hadden: herstel van de ecologie, een getijcentrale èn een sluis. Natuurlijk blijft de veiligheid daarbij volledig gegarandeerd.’
Uit de verkenning blijkt dat het nieuwe getijslag kan variëren van 30 tot 100 cm. Bij 100 cm zou het ecologisch waardevolle intergetijdegebied in de Grevelingen toenemen van 100 tot 1600 ha. De provincies hebben vorige week met het Rijk een akkoord gesloten over het bereiken van klimaatdoelen. Hamelink: ‘De conclusies van deze verkenning passen perfect daarin. De getijcentrale die hier gebouwd kan worden, kan 50.000 tot 100.000 huishoudens volstrekt klimaatneutraal van energie voorzien. De techniek die er kan worden toegepast, zal een belangrijke innovatie zijn ten opzichte van oudere getijcentrales in de wereld. Daarmee kan Nederland een voorsprong nemen en een nieuw exportproduct in de markt zetten.’
Om de investeringen gedaan te krijgen zal het Grevelingenschap publieke en private financieringsmogelijkheden gaan onderzoeken. De meerkosten voor de overheid van een getijcentrale bij een getijslag van 50-cm zijn geraamd op 190 miljoen euro. Het Zeeuwse energiebedrijf DELTA NV is geïnteresseerd in het bouwen en exploiteren van de centrale. De kosten van de schutsluis worden geraamd op 70 miljoen euro.
De verkenning is gemaakt in opdracht van de staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat, mw. Huizinga. Over de verkenning zullen de komende tijd adviezen bij de Stuurgroep Zuidwestelijk Delta en het bestuur van het Natuur- en Recreatieschap Grevelingen worden ingewonnen. De staatssecretaris zal dit jaar een besluit nemen of de resultaten van de verkenning in een planstudie nader dienen te worden uitgewerkt.
bron: Persbericht: Natuur- en Recreatieschap de Grevelingen, de provincies Zeeland en Zuid-Holland.