Geachte minister Donner,
Dank dat u de moeite hebt genomen om toch nog kennis te nemen van de standpunten die er leven binnen de gemeenten hier op Goeree-Overflakkee. Graag probeer ik u het standpunt van de gemeente Goedereede nogmaals toe te lichten.
De gemeente Goedereede is van mening dat het, gezien uw beleidskader, niet nodig is om het instrument van gedwongen herindeling toe te passen. Wij vragen ons af welk kader nu is gebruikt voor uw standpuntbepaling, want dat is nu wel mistig.
Tijdens het algemeen overleg over de case Renswoude meldde u dat u deze al baseerde op het nieuwe beleidskader. Ik ga er van uit dat u daar wel helderheid over zult geven. Ook tijdens de algemene ledenvergadering van de VNG deed u uitspraken waarin u refereerde aan het nieuwe kader en de nieuwe manier van werken. Sterker nog: daar stelde u urgentie ondergeschikt aan draagvlak. Ook in de brief die u zond aan onze gemeente schreef u dat u eerst een uitspraak doet over de controversieel verklaarde dossiers, en dan die ervaringen meeneemt bij de afweging van de dan liggende dossiers, waaronder dus het dossier Goeree-Overflakkee.
En dan kunnen wij niet anders stellen dat wij uw drie regels in de brief aan Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland over het gedwongen herindelen van de gemeente Goedereede absoluut niet kunnen duiden en graag uw nadere onderbouwing daarvan horen.
De gemeente Goedereede is van mening dat deze herindeling niet voldoet aan de criteria zoals die gesteld zijn in zowel het oude als het nieuwe beleidskader. Het nieuwe beleidskader gaat zelfs nog meer uit van draagvlak en van initiatief van onderop. Daar voldoet dit dossier ons inziens dus helemaal niet aan.
Ik zal dat nader toelichten:
1e. van onderop
Het proces kent een uitermate valse start. Een half jaar na de start van de discussie over een herindeling grijpt de provincie Zuid-Holland al in. De gemeenten op Goeree-Overflakkee waren nog volop in gesprek. De gemeente Goedereede deed op een hele positieve manier mee en stemde in met de toenmalige bestuursopdracht, inzake verder verdiepen van de dan al lopende samenwerking.
Maar de provincie installeert de commissie Schutte, informeert haar gemeenten slecht over de start en voordat de gedeputeerde ons informeert ligt alle informatie al op straat. Daarnaast biedt de opdracht aan de commissie Schutte geen enkele mogelijkheid tot nuance: Er staat klip en klaar in de opdracht dat herindelen een doel op zich is, en zelfs het ingangsjaar, 2012, is in de opdracht beschreven. En we hebben het hier wel over een gedwongen herindeling! Kortom: van de stimulerende en faciliterende rol van de provincie hebben wij niets gezien.
2e. draagvlak
Binnen de gemeente Goedereede is absoluut geen draagvlak voor de opgelegde fusie. Dat blijkt uit een aantal zaken. Allereerst politiek niet, bij de ingreep van de provincie was daar unanimiteit over. Geen enkele politieke partij had het woord herindeling in haar verkiezingsprogramma staan en er was tot op dat moment nog nooit inhoudelijk over gesproken.
Toen het eindrapport van de commissie Schutte een keuze liet tussen een samenwerkingsmodel en het fusiemodel, hebben wij onze inwoners een enquête gestuurd, en aan het onderwerp nog een voorlichtingsavond met een onafhankelijk voorzitter gespendeerd.
De stem van de inwoners was duidelijk: Bijna 62% van de formulieren kwam terug en 90% daarvan stemde voor zelfstandigheid en samenwerking. CDA en VVD hebben rond die tijd hun standpunt gewijzigd, niet vanwege inhoudelijke argumenten, maar men had elkaar eilandelijk gevonden en werd voorstander.
Er werden bovendien ruim 2000 zienswijzen ingediend bij de provincie Zuid-Holland. Het ontbreken van draagvlak blijkt ook uit de oprichting van de Stichting Herindeling NEE!, een burgerinitiatief.
Het ontbreken van draagvlak blijkt ook bij de vele borden die onze gemeente momenteel kent. Let op; u kent de achtergrond van onze gemeente, de inwoners van Goedereede zijn loyaal aan hun bestuur en heel plichtsgetrouw, maar ten aanzien van dit dossier laat men duidelijk merken dat men er geen voorstander van is dat de zelfstandigheid van de gemeente Goedereede verdwijnt.
Tijdens de Dag van de Nederlandse Visserij, op 2 juli jongstleden, voerden bijna alle schepen een vlag met de tekst: ‘Nee tegen herindeling’.
En dan is er de uitslag van de laatste gemeenteraadsverkiezingen in Goedereede, toen het onderwerp uiteraard wel meespeelde in de keus van menig inwoner, waar de CDA fractie tegen alle verwachtingen in toch een zetel verloor en ook de zetel in het college verloor. En dit ondanks het feit dat men al ruim 40 jaar deel uitmaakte van het college.
Kortom; het draagvlak is dus na de laatste verkiezingen nog verder afgenomen.
3e. inhoudelijke noodzaak
De gemeente Goedereede heeft een goede bestuurskracht. De gemeente Goedereede is financieel gezond. Overigens terzijde, maar uit het financieel onderzoek dat door de vier gemeenten is opgesteld blijkt dat het weerstandvermogen van alle gemeenten voldoet aan de eisen.
Het is een misverstand dat de gemeente Goedereede hoge reserves heeft! Ik wil dat graag rechtzetten, want vanuit de andere raden op dit eiland wordt er vanuit gegaan dat er in Goedereede veel te halen valt. Dat is dus niet zo: de gemeente Goedereede heeft altijd geïnvesteerd, heeft korte afschrijvingstermijnen en moet net als elke andere gemeente bezuinigen. We hebben de begroting voor 2012 overigens inmiddels rond.
Uit vele onderzoeken blijkt dat wij voor een kleine gemeente heel goed scoren. Het jongste externe onderzoek, ‘Waar staat je gemeente’, waarvan de resultaten 6 september openbaar worden, geeft wederom aan dat wij boven het landelijk gemiddelde scoren en zelfs op alle facetten de hoogste score hebben. Daar zijn wij trots op.
Wij hechten enorm belang aan die korte, directe relatie met onze inwoners. In dit soort onderzoeken wordt deze insteek beloond en blijkt dat de inwoners dat zeer waarderen. Ik wil er toch nog maar eens op wijzen dat ons politiek bestel daar wel voor is opgebouwd, namelijk voor onze inwoners, want daar doen wij het voor.
Verder kan ik u als burgemeester melden dat de bestuurskracht van Goedereede niet is afgenomen nu er op dit dossier verschil van inzicht is. Sterker nog: bij alle andere dossiers wordt er naar gelang het onderwerp gekeken naar het belang van de gemeente Goedereede, dan wel naar de samenwerking op het eiland. Kortom politiek bestuurlijk is er dus ook geen enkele noodzaak.
4e. urgentie
Op dit moment hebben wij op het eiland een samenwerkingsverband, waarin wij met vier gemeenten al heel veel hebben bereikt. We delen soms werknemers, we zorgen voor vervanging indien nodig, we hebben op veel dossiers al gezamenlijke inkoop, en nog veel meer. De voorziene efficiency is dus al lang ingeboekt en uiteindelijk heeft de provincie dat in hun definitieve ontwerp ook aan u toegegeven.
De gemeente Goedereede is van mening dat we heel veel mooie resultaten in die samenwerking hebben bereikt. Ook als het gaat om de onderwerpen die nu van belang zijn, zoals het anticiperen op de opgave voor duurzame energie, de ruimtelijke opgave, de recreatieve opgave en het opgaan in de RUD DCMR zijn de rapporten klaar en kan de uitvoering beginnen.
De opgaaf die er voor het eiland ligt is niet bijzonder, wij hebben geen A4 discussie, we mogen als uitgangspunt slechts voor migratie nul bouwen. Ook hier is in het definitief ontwerp door de provincie aangegeven dat de opgaaf inderdaad wel meevalt.
Als er gezamenlijke problemen zijn zoals het gebrek aan ambulancevervoer dan sluiten we de gelederen en trekken gezamenlijk op. Het resultaat werd vorige week al zichtbaar; er rijden namelijk twee zogenaamde monolances voor het eiland Goeree-Overflakkee.
We participeren middels eilandelijke portefeuillehouders in diverse allianties; de Zuidwestelijke Delta, Haringvliet, Grevelingenschap, en nog veel meer. Tot nog toe hebben wij de nieuwe taken hetzij alleen, hetzij gezamenlijk prima opgepakt. Ook op de Wet werken naar vermogen wordt al geanticipeerd. De nieuwe taak Jeugdzorg zal absoluut in groter verband opgepakt moeten worden dan alleen op Goeree-Overflakkee. Daarom vinden wij uw argument om het eiland als een regio te bezien ook geen goede insteek.
Immers; een groot aantal taken zal in allianties met andere overheden plaatsvinden. En gebeurt nu ook al. De gemeente Goedereede heeft zelfs haar belastinginning en alles wat erbij hoort allang ondergebracht bij een samenwerkingsverband met 20 andere gemeenten en waterschappen voor, over efficiency gesproken, € 9,00 per aanslag.
En zo zoeken wij ook voor de specifieke zaken die de gemeente Goedereede aangaan allianties buiten het eiland. Ik denk aan de visserij, een ondergeschoven kindje als je de stukken van de stuurgroep herindeling Goeree-Overflakkee volgt: Nergens vind je een woord terug over deze sector.
U zult misschien zeggen; dan had u maar aan moeten schuiven, maar het feit alleen al dat er uit de gesprekken met maatschappelijke organisaties, uit het concept van de opdrachtnemer, maar ook niet aanvullend uit de andere stuurgroepleden aandacht voor is gevraagd geeft heel veel te denken.
Als ik u zeg dat we in de kern Stellendam de keten kompleet hebben met visserijbedrijven, werven en middelbaar onderwijs, waaruit blijkt dat wij als gemeente daar dus heel veel extra aandacht aan besteden. Wij hebben goede relaties met het Havenbedrijf Rotterdam, die de vaargeul onderhoudt, met Rijkswaterstaat, we nemen deel aan het Platform Visserij met alle visserijgemeenten, we hebben zitting in het KIMO etcetera.
En dat allemaal om de belangen van de visserij mede te ondersteunen. Zelfs de provincie laat het hier zitten, want zij ziet visserij niet als haar kerntaak. De visserij is de sector waar Goedereede groot door is geworden. Op de visafslag wordt jaarlijks voor € 22 miljoen aan vis verhandeld. Voor de regio spreken wij over 800 mensen die hun brood verdienen in deze sector en er wordt nog steeds fors geïnvesteerd.
Wij hebben er geen vertrouwen in dat die belangen straks goed worden behartigd, zeker niet nu we de eerste stukken hebben gezien. Het is een absolute misser dat de visserij niet terugkomt in de visie.
Dan over recreatie en toerisme; we hebben 2,3 miljoen overnachtingen, dat is een derde van het aantal overnachtingen in heel Zuid-Holland. Dit genereert ruim 950 FTE aan arbeidsplaatsen, en de sector staat in heel Nederland onder druk. Een herindeling helpt echt niet om dat het hoofd te bieden.
Sterker nog; door deze discussie en de dreiging dat er een aantal ‘beleidsarme jaren’ zullen zijn naar de fusie toe, zal er geen nieuw beleid worden geïnitieerd. De aandacht zal gaan naar de verkiezingsstrijd, naar wat prioriteit krijgt wat niet, en na een fusie moet eerst het beheer weer op orde zijn.
Nee, wij moeten als gemeente Goedereede juist deze jaren blijven investeren in dit product om dat aantal overnachtingen te blijven halen en zo de inkomstenbron, die dus volledig terug gaat in de sector, te behouden. Op de Brouwersdam, waar wij een samenwerkingsverband hebben met Schouwen-Duiveland en de provincies Zuid-Holland en Zeeland wordt de komende jaren voor honderden miljoenen geïnvesteerd.
Ook dat levert natuurlijk heel veel arbeidsplaatsen op. Aan de andere kant hebben we de ontwikkelingen met de Tweede Maasvlakte, waaraan wij als gemeente, als volwaardig partner overigens, van begin af deelnemen en samenwerken met vele stakeholders. Ook die ontwikkeling zal heel veel arbeidsplaatsen opleveren en er voor zorgen dat mensen zich in onze meer dan mooie gemeente willen vestigen. Indirect dus al een antwoord op het volgende agendapunt over de krimp.
Kortom; ik hoop dat ik heb kunnen aangeven dat de gemeente Goedereede bestuurskrachtig genoeg is, financieel gezond is, er voor de regio geen complexe opgaven liggen, en tot nog toe zowel in de eilandelijke samenwerking als daarbuiten alle taken naar tevredenheid uitvoert.
Wij snappen dan ook echt niet waar u uw mening op baseert als zou er wel een bijzondere opgave voor dit eiland liggen waardoor u dus wilt overgaan tot gedwongen herindeling, het meest ultieme instrument.
Als laatste wil ik nog een aantal belangrijke argumenten met u delen die rechtstreeks met onze inwoners te maken hebben. Ik zei al eerder dat wij daarvoor toch echt zijn aangesteld en gekozen.
De gemeente Goedereede kent een bijzondere identiteit en wil die graag behouden, dat is namelijk een grote drager van ons dagelijks leven, maar ook voor de vele toeristen, met name de zondagsrust wil ik daarbij benoemen.
De gemeente Goedereede kent een heel hoog onderhoudsniveau van de openbare ruimte, na een herindeling en harmonisatie van beleid zal dit afnemen. Ook kent onze gemeente een heel hoog voorzieningenniveau; uit vele herindelingsdossiers blijkt dat die als eerste tegen het licht worden gehouden.
De gemeente Goedereede kent een gemiddelde woningprijs van ruim 350.000,- euro, terwijl uw ministerie met lagere normen rekent. Bij harmonisatie zullen dus de tarieven voor onze inwoners aanmerkelijk stijgen, zeker voor die tarieven waar de woningwaarde mede bepalend is voor de hoogte daarvan, zoals Waterschapslasten en WOZ-belasting.
De gemeente Goedereede hecht grote waarde aan de korte lijnen tussen burger en bestuur; vele projecten worden immers samen met onze inwoners vormgegeven.
Geachte minister Donner,
De gemeente Goedereede vraagt u nadrukkelijk een ander besluit voor te leggen aan de ministerraad en de Tweede Kamer! Wij pleiten voor behoud van de zelfstandigheid van de gemeente Goedereede en hebben er absoluut geen probleem mee als u de andere drie gemeenten laat fuseren. Sterker nog; wij zullen dan openstaan voor een verdere samenwerking met die nieuwe gemeente!
En als laatste wil ik u als burgemeester nog iets zeggen gezien hoe het proces zich nu op het eiland voltrekt in relatie tot de arhi wetgeving. Een gemeente die gedwongen wordt om te herindelen komt in een verschrikkelijke spagaat te zitten. Ondanks dat exacte criteria ontbreken zegt de wetgever dat de voorbereidingen moeten worden opgestart. Dat is een dilemma, hoe leg ik uit dat ik mee ga werken aan iets waar ik tegen ben en hoe wordt dat uitgelegd door de ontvanger, de inwoner, hoe kan dat nu onze gemeente is tegen en ze gaan toch meewerken.
Ik wil verwijzen naar het evaluatierapport wat door gemeente Renswoude is gemaakt en u ten stelligste vragen om bij gedwongen herindelingen rekening te houden met dat dilemma en bij dossiers waar sprake is van gedwongen herindeling rekening te houden met de ingangsdata. Dit om ‘valse starten’ op voorhand te voorkomen en dat laatste is in niemands belang in welke gemeente dan ook.
Dank voor uw aandacht!