Diverse leden van de Eerste Kamer hebben kritische vragen gesteld over de voorgenomen herindeling op Goeree-Overflakkee. Dat staat te lezen in een voorlopig verslag van de vaste commissie voor binnenlandse zaken en de hoge colleges van Staat/Algemene zaken en Huis der Koningin. Voornamelijk partijen die zich eerder kritisch opstelden in de Tweede Kamer, stellen vragen aan de regering over de voorgenomen fusie tussen de gemeenten Dirksland, Goedereede, Middelharnis en Oosflakkee. De verwachting is dat de vragen binnen een paar weken door de regering beantwoord zullen zijn.
Met name vertegenwoordigers van de SGP, ChristenUnie, SP en PVV, stellen zich kritisch op. Dhr. Holdijk (SGP) heeft met belangstelling maar helaas niet met vreugde kennisgenomen van het vorostel tot gemeentelijke herindeling van het eiland Goeree-Overflakkee. Het heeft de nodige vragen opgeroepen. Zo is hij ondermeer benieuwd naar de argumentatie voor gebrek aan mogelijke toekomstige bestuurskracht van de huidige gemeenten en hoe dat gemeten kan worden. Dhr. R. Kuiper van de ChristenUnie wijst op het feit dat in dit geval de provincie het voorstel tot gemeentelijke herindeling heeft gedaan. Volgens het Beleidskader gemeentelijke herindeling van juli 20112 kan van voorstellen tot gemeentelijke herindeling door provincies alleen sprake zijn “in uitzonderlijke situaties waarin zich zowel een sterke inhoudelijke noodzaak als urgentie voordoen. Te denken valt aan bestuurlijke knelpunten en/of de financiële positie van gemeenten of complexe regionale maatschappelijke opgaven.”
Goedereede heeft een prima bestuurskracht en een gunstig financieel meerjarenperspectief. Kunnen volgens de regering de mindere bestuurskracht en het ongunstige financiële meerjarenperspectief van de gemeenten Dirksland, Middelharnis en Oostflakkee ook dienen als rechtvaardiging voor de betrokkenheid van Goedereede bij de opgelegde samenvoeging? Betekent dit dat provinciaal ingrijpen voldoende gerechtvaardigd is wanneer een uitzonderlijke situatie zich voordoet in slechts enkele van de betrokken gemeenten? Zo niet, zijn de complexe regionale maatschappelijke opgaven de enige rechtvaardiging voor de betrokkenheid van Goedereede bij de opgelegde herindeling? Kan de regering aangeven hoe zij toetst wanneer een regionale maatschappelijke opgave een dusdanige complexiteit heeft dat een voorstel tot herindeling door de provincie gerechtvaardigd is?De SP en PVV wijzen vooral op het feit dat in Goedereede onder de bevolking gemeten is hoe deze er over denkt, terwijl een dergelijk onderzoek bij de andere gemeenten ontbreekt. Verder wijst de PVV-fractie op het feit dat Nederland geen bezwaar heeft gemaakt tegen de Europese regel, dat de lokale grenzen niet zonder raadpleging van plaatselijke gemeenschappen mogen plaatsvinden.
Terugkerend naar de argumentatie van het herindelingsadvies stelt het lid van de SGP-fractie dhr. G. Holdijk enkele vragen met betrekking tot de bestuurskracht:
Allereerst vraagt dit lid hoe een mogelijk toekomstig (!) gebrek aan bestuurskracht wordt gemeten en vastgesteld. Welke concrete onderbouwing wenst de regering aan deze verwachting te geven? Waarop is overigens de stelling gebaseerd dat er actueel sprake zou zijn van beperkte dan wel tekortschietende bestuurskracht bij alle vier (!) de huidige gemeenten? Mede in het licht van het advies van de Raad van State dat een herindeling zonder de gemeente Goedereede zeer goed mogelijk zou zijn, vraagt dit lid of de stelling dat van beperkte bestuurskracht sprake is onverkort van toepassing is op de gemeente Goedereede. Zou de regering bijvoorbeeld de stelling willen verdedigen dat deze gemeente op het punt van dienstverlening onder de maat is gebleven? Wil de regering, onderbouwd met feitelijke gegevens, aangeven waarom de gemeente Goedereede niet in staat geacht moet worden haar maatschappelijke opgaven te realiseren en haar wettelijke taken adequaat te vervullen? Dit lid vraagt de regering om zijn vragen op dit punt mede in beschouwing te nemen tegen de achtergrond van de in de memorie van toelichting gemaakte opmerking dat Goedereede de meest bestuurskrachtige gemeente (van de vier gemeenten) is en het relatief meest gunstige financiële meerjarenperspectief kent.
Herinnerend aan het standpunt van de Raad van State, hierboven gememoreerd, dat een herindeling zonder de gemeente Goedereede zeer wel mogelijk is en ook volgens de regering in het Tweede Kamerdebat tot de mogelijkheden behoort, stelt dit lid de vraag wat het oordeel van de regering is over het feit dat drie gemeenten geen medewerking hebben willen verlenen aan een onderzoek naar de zogenaamde 3+1-variant, waar de gemeente Goedereede in heeft geïnvesteerd. Ten slotte zou dit lid wat betreft dit aspect gaarne van de regering vernemen waarom niet alsnog een serieus onderzoek naar de mogelijkheid van de 3+1-variant zou kunnen worden ingesteld, hetgeen zou kunnen betekenen – dat realiseert dit lid zich – dat de gemeentelijke herindeling niet per 1 januari 2013 zou kunnen ingaan.
Over de inhoudelijke noodzaak zijn hierboven reeds een aantal vragen en twijfels van het lid van de SGP-fractie geuit. Ook wat betreft het element urgentie zijn hierboven met betrekking tot de actuele (en toekomstige) bestuurskracht reeds een aantal vragen voorgelegd. Onder het kopje ‘urgentie’ wordt in de stukken ook de sociaal-geografische eenheid van het eiland Goeree-Overflakkee als argument gebruikt om de vier gemeenten samen te voegen. Dit roept de vraag op of dit argument de status van toetsingscriterium moet worden toegekend en, zo ja, sinds wanneer dit volgens de regering het geval is. Overigens is de vraag in welke relatie dit argument moet worden gezien tot het element ‘urgentie’.
Onder het aspect ‘urgentie’ wordt ook aan de orde gesteld het onvermogen van de vier gemeenten om tot samenwerking en gezamenlijk gedragen oplossingen te komen. Waaruit blijkt dit onvermogen momenteel? Dit lid wijst in dit verband op de totstandkoming van de Regionale Structuurvisie Goeree- Overflakkee. Waaruit zou blijken dat de gemeente Goedereede niet tot loyale samenwerking wenst te komen binnen de eerdergenoemde 3+1-variant?
Wat betreft de argumentatie voor het voorstel, stelt het lid van de SGP-fractie de vraag of het feit dat de vier gemeenten voortvarend hebben gewerkt aan de voorbereiding van de gemeentelijke herindeling – als deze een feit zou worden – aan de gemeente Goedereede en haar streven naar zelfstandigheid in redelijkheid mag worden tegengeworpen.
De verwachting is dat de vragen binnen een paar weken door de regering beantwoord zullen zijn.
- 20120516eerstekamer (pdf)
Bron: www.eerstekamer.nl