Op vrijdag 28 maart organiseerde de Kiesvereniging te Goedereede een avond rondom recreatie en toerisme, met als ondertitel ‘en het DNA van Goeree-Overflakkee’. Uitgenodigd was de heer den Hollander van de Klepperstee die zijn plannen rondom het bedrijf toelichtte. Vanuit het college schetste wethouder Tollenaar de omstandigheden rondom dit thema. SGP Raadslid P.C. Grinwis gaf vanuit de fractie het standpunt weer. Door middel van prikkelende stellingen werden de aanwezigen betrokken bij de discussie.
Duidelijk is dat er een kwaliteitsslag wordt gemaakt in de recreatieve sector op de Kop van Goeree. Niet meer het kamperen staat centraal, maar men wil tegenwoordig luxe. Op die markt wordt ingespeeld. Uiteindelijk komt dit neer om minder recreatieve eenheden, voor wat betreft ontwikkelingen van de Klepperstee en bijv. de ontwikkeling van ‘De Groene Weide’, naar Duynhille. Op beide parken verdwijnen in totaal ca. 400 eenheden. Doelstelling vanuit de oude gemeente is altijd geweest: Kwaliteitsverbetering, maar geen grote uitbreidingen. Aan die wens wordt momenteel invulling gegeven. Door het realiseren van bungalows ontstaat er ook een jaarrond exploitatie. Vanuit de fractie belichte de heer Grinwis de historie. Hieronder de integrale bijdrage:
Recreatie en Toerisme en het DNA van Goeree-Overflakkee
In september 2011 verscheen er een rapport met als titel: ‘DNA Goeree-Overflakkee’.
De vraag werd gesteld wat het eiland Goeree-Overflakkee nu zo uniek maakt? Als we die vraag zouden stellen zouden we daar, ook in deze zaal, verschillende antwoorden op krijgen. Net als bij ieder mens is het DNA van een gebied een uniek samenspel van bijzonderheden, opgebouwd uit de gezamenlijke beleefde geschiedenis, volksaard, tradities, geloofsovertuiging, de ligging en het landschap. Samen vormen deze elementen de waarde van het eiland voor inwoners, bezoekers, toeristen en ondernemers. Van belang is om juist vanuit de historie te bezien welke stappen er in het verleden zijn gezet, om het heden te begrijpen.
De geschiedenis van het eiland is sterk verbonden met het water. Volgens de geschiedenis waren het de Romeinen die het eilandje Goeree als eersten bewoonden en dat was niet altijd eenvoudig. Vanaf de 5e eeuw zouden de zogenaamde Jonge Duinen, de huidige zeeduinen, verder groeien.
Overflakkee bestaat dan nog niet. Over de situatie van het huidige Overflakkee in die tijd is weinig te zeggen. Het is een veengebied, dat regelmatig is blootgesteld aan overstromingen waardoor een grimmig landschap is ontstaan. Door bedijkingen en droogleggingen ontstaan verschillende bewoonbare polders met hun eigen karakter en functie. Langzaam ontstaat zo één eiland.
De huidige kerk en toren van Ouddorp vertonen nog diverse oude bouwsporen, die een hoge ouderdom verraden. Deze kerk is daarom niet het eerste kerkgebouw van Ouddorp. Aardig is om vanavond te noemen dat ondermeer bekend is, dat de heer Van Klepperstee in het jaar 1100 een geldbedrag heeft geschonken voor een toren en een kerk!
Volgens dialectkenner Pau Heerschap is het bekend dat rond 1680 bij het droogvallen van de zandplaten men vanuit Overflakkee, vanuit Roxenisse over de slikken met de koets kwam naar Ouddorp om te recreëren. ‘Dan hâo ze usse kersen oppegete op d’n Hofdiek en den gingeze weer vromme’. Van een omgekeerde beweging had hij niets kunnen vinden.
Statendam
Zo’n 250 jaar geleden, in 1751 wordt, in opdracht van de Staten van Holland, een verbinding gelegd tussen Goeree en Overflakkee door de aanleg van de Statendam. Hoewel de dam een aantal keren wordt beschadigd ontstaan er steeds meer polders tegen de Statendam en zo wordt ook de hals ingepolderd.
In het eerste decennium van 1900 worden de verbindingen met de vaste wal en de bereikbaarheid tussen de meeste dorpen onderling verbeterd. Hiervoor zijn de stoomtrams en de veerboten van de Rotterdamsche Tramweg Maatschappij (RTM) verantwoordelijk. Het centrale punt van het tramnet is het station te Middelharnis. Mede hierdoor verkrijgt Middelharnnis een centrumpositie.
Na de bevrijding komt een periode van wederopbouw. Er worden plannen ontwikkeld voor de aanleg van een vaste oeververbinding. En dan komt in 1953 de watersnoodramp. Door de aanleg van de Deltawerken komen er naast de versteviging van de dijken vaste oeververbindingen. De ‘overkant’ komt daardoor dichterbij. Voor veel mensen van ‘de overkant’ is het eiland een interessante vestigingsplaats geworden. En hoewel ingeklemd tussen Zuid-Holland en Zeeland, blijft het eiland haar eigen identiteit behouden.
Kernwoorden
Kernwoorden die bij de inwoners van Goeree-Overflakkee horen:
Betrokken, nuchter, terughoudend, discipline, zorgzaam, oer-Hollands, praktisch, zelfstandig, doorzettend en niet in de laatste plaats gelovig.
De bijzondere identiteit van Goeree-Overflakkee is sterk gevormd door de geïsoleerde positie die het eiland lang heeft gekend: rust en herkenbare en vertrouwde structuren blijven bestaan.
Christelijke waarden
De tradities en christelijke waarden zorgen voor een vast ritme en rust op het eiland. Daarbij hoort ook de zorg en verantwoordelijkheid voor elkaar. Juist door de kerkgemeenschappen is men betrokken op elkaar.
Goeree-Overflakkee is in te delen in 3 delen: De kop, de hals en de romp. Door deze opbouw zie je ook dat er ook in culturele zin de nodige verschillen zijn.
Beeldbepalend
De kop kent zijn karakteristieken in zandwallen, schurvelingen en haaygemeenten. De dammen en dijken scheiden het land van de zee. Het strand en de duinpolders zijn prominent aanwezig en vormen een beeldbepaldende icoon voor de Kop. Toeristen waarderen de comfortabele stranden en de rust. Veel families komen al generaties lang hier terug. Ouddorp is in de loop der jaren uitgegroeid tot een aantrekkelijke badplaats voor jong en oud. Campings en recreatie zijn niet meer weg te denken. In 2007 werd Ouddorp zelfs uitgeroepen tot beste badplaats van Nederland. Deze titel had men vooral te danken aan de kwaliteit van dienstverlening, maar vooral de waardering voor de rust in het gebied.
Recreatieplan
De aantrekkingskracht die de kust had op recreanten noodzaakte het voormalige gemeentebestuur van Ouddorp ertoe om een recreatieplan vast te stellen. De SGP was in die tijd ruim vertegenwoordigd in de raad en leverde in de heren Voogd en Grinwis de twee enige wethouders. Het recreatieplan werd op 28 februari 1963 door de raad vastgesteld. Het plan hield in het aanwijzen van een drietal recreatiegebieden, die nog steeds herkenbaar zijn terug te vinden. Slechts 3 van de 30 eigenaren van de gronden hadden bezwaren. De raad stond in principe afwijzend tegenover onteigening t.b.v. de recreatie, maar heeft voor dwingende gevallen wel de mogelijkheid opgelaten, zo lezen we in het Eilanden Nieuws van begin januari 1966. De scheidende raad was van mening dat er een goede fundering was gelegd voor het recreatieplan. De heer Voogd werd bedankt voor het stuwende werk wat hij t.b.v. het recreatieplan had gedaan. Wethouder Grinwis sprak de hoop uit dat de gemeente en de eigenaren zullen medewerken aan een goede ordening mede i.v.m. de heiliging van de zondag’, aldus het verslag in het Eilanden Nieuws.
Vanaf die tijd kwamen er steeds meer initiatieven in het hele gebied en daar buiten om verblijfsrecreatie toe te staan. Ook als alternatieve kostwinning voor agrariërs was dit welkom.
Port Zelande
In de jaren 80 werd goedkeuring gegeven aan de bouw van het recreatiepark: ‘Port Zelande’. Tevens speelde de discussie om een nieuw gebied toe te voegen. Uiteindelijk heeft dat met de landinrichting geresulteerd in het verplaatsingsgebied tegenover de Klepperstee, wat voortkwam uit het onderzoek in het kader van de gebiedsgerichte aanpak Kop van Goeree. De daar te vestigen verblijfsrecreatie betrof aanvankelijk in hoofdzaak de verplaatsing van verblijfsrecreatiebedrijven of delen ervan uit het zandwallengebied naar het verplaatsingsgebied. De gedachte hierachter was om het zandwallengebied te ontlasten van de recreatieve druk en de samenhang en de kwaliteit van natuur en landschap te versterken. Door deze verplaatsing komt een kwaliteitsverbetering en productdifferentiatie van de verblijfsrecreatie tot stand. De vrijkomende ruimte in het zandwallen gebied moet dan benut worden om de kwaliteit van natuur, landschap en/of landbouw te verbeteren en om voor bestaande recreatiebedrijven, in het kader van de kwaliteitsverbetering meer ruimte ter beschikking te stellen.
Kwalitatieve ontwikkeling
Het lijkt erop dat alle plannen die nu langzamerhand in uitvoering komen van de laatste jaren zouden zijn. Niets is minder waar. Uit de geschiedenis, zojuist geschetst, blijkt dat dit al een hele historie kent. Ook ontwikkelingen rondom de Punt en initiatieven rondom Ouddorp Bad, kennen hun historie vanuit de voormalige gemeente Goedereede. Uitgangspunt voor de SGP is daarbij altijd geweest om een kwalitatieve ontwikkeling van de verblijfsrecreatie op de Kop van Goeree mogelijk te maken zonder dat dit, in beginsel, leidt tot het toenemen van het aantal standplaatsen, de druk op het gebied en de druk op de zondagsrust. Een aantal jaren geleden kende de Kop nog ca. 2,2 miljoen overnachtingen. Inmiddels is dat al behoorlijk gedaald tot ruim onder de 2 miljoen.
Verkiezingsprogramma
Dat recreatie en toerisme inmiddels wel belangrijke plaats heeft ingenomen op Goeree-Overflakkee komt ook tot uitdrukking in het laatste verkiezingsprogramma van de SGP. In meerdere hoofdstukken komt dit zelfs aanbod. Kernachtig wordt daar verwoord hoe de SGP hier mee wil omgaan. U zult niet dagelijks ons verkiezingsprogramma lezen en zal daarom de passages citeren: Onder LOKALE ECONOMIE, WERK EN INKOMEN staat ondermeer: ‘Recreatie en toerisme enerzijds en MKB, landbouw en visserij en zorg anderzijds vormen belangrijke pijlers onder de economie van Goeree-Overflakkee. Het stimuleren van het toerisme heeft echter onmiskenbaar effect op de zondagsrust, de instandhouding van christelijke waarden en normen en het milieu. De SGP geeft daarom prioriteit aan kwaliteitsverbetering binnen de recreatiesector.’
In het hoofdstuk over CULTUUR, RECREATIE EN SPORT komen we de volgende passage tegen:
‘Recreatie en toerisme vormen een belangrijke pijler voor de lokale economie. Onze gemeente kenmerkt zich door rust, kust, ruimte en natuur. De zondagsrust is een van de kernkwaliteiten van ons eiland. Om deze rust en ruimte vast te houden past een beleid van kwaliteitsverbetering van de huidige voorzieningen. Het is belangrijk dat faciliteiten voor recreatie worden verbeterd. Ketenaanpak tussen recreatie, landbouw, visserij, MKB en de lokale cultuur moet worden gestimuleerd en uitgebreid. Het realiseren van een ‘elk weer’-voorziening in samenwerking met de sector is zeer wenselijk. Ontwikkelingen binnen de sector ‘Recreatie en Toerisme’ moeten passen binnen de identiteit en het karakter van de kernen en recht doen aan de ruimte waarbinnen deze ontwikkelingen plaatsvinden. Initiatieven dienen kleinschalig te zijn en toegespitst op gezinsrecreatie of andere vormen van ‘rustige’ recreatie’.
DNA
We hebben gezien dat recreatie al vroeg in het DNA van Goeree-Overflakkee voorkwam. Vanaf de jaren 60 heeft dit een enorme ontwikkeling gegeven aan het gebied. Daarbij profiteerde in economisch opzicht ook de lokale bevolking. De Kop van Goeree, is bijvoorbeeld niet te vergelijken met dorpen als Den Bommel of Ooltgensplaat. Daarnaast heeft dit gebied een duidelijke christelijke identiteit. Die identiteit moeten we koesteren. Niet om die identiteit, maar om de zegen die hieruit voortkomt. De SGP wil daarom mede sturing geven aan de recreatie dat past in deze omgeving, waarbij kwaliteit duidelijk voorop staat.
Coalitieakkoord
Duidelijk moet zijn dat de activiteiten die ontplooid worden moeten passen in de schaal en identiteit van de leefomgeving. Ook in het coalitieakkoord dat tussen de coalitiepartners VVD, CU, CDA en SGP is vastgesteld komen we dit onverkort tegen. En ik eindig met een citaat uit dit programma: ‘Vanzelfsprekend moet de exploitatie van de bedrijvigheid bij het karakter en de schaal van ons eiland (blijven) passen. De economische dynamiek van ons eiland in combinatie met de (zondags)rust vormen vanouds een kernkwaliteit van ons eiland. De coalitie is voor het behoud van de zondagsrust, zoals die ook nu geldt’.