In veel gemeenten betalen inwoners via de beheerder van het energienetwerk ongemerkt belasting aan andere gemeenten. Inwoners van Goeree-Overflakkee betalen onder andere aan Nissewaard, Rotterdam en Barendrecht, maar ook aan de Utrechtse heuvelrug en Dongeradeel in het noorden van Friesland, terwijl de gemeente zelf geen precariobelasting heft. De oorzaak is de precariobelasting op leidingen: een verborgen belasting die huishoudens via de netbeheerders, zoals Stedin, betalen.
Brandbrief
Op initiatief van de gemeente Capelle aan den IJssel is namens 2,7 miljoen inwoners (78 gemeenten) een brandbrief gestuurd naar minister Plasterk van Binnenlandse Zaken. Reden is dat de minister recent zijn wetsvoorstel voor het afschaffen van precariobelasting heeft versoepeld. De inwoners van gemeenten die geen precario heffen, zoals de gemeente Goeree-Overflakkee, zijn hiervan de dupe. Zij betalen nog tien jaar onterecht miljoenen euro’s mee aan de lucratieve inkomstenbron van hun buurgemeenten.
Precariobelasting
In Nederland heft een deel van de gemeenten precariobelasting op ondergrondse kabels en leidingen van netbeheerders. Probleem is dat netbeheerders wettelijk verplicht zijn om deze belasting evenredig door te berekenen aan alle aansluitingen in hun leveringsgebied. Hierdoor betalen inwoners van gemeenten die géén precariobelasting heffen mee aan hun buurgemeenten. Bovendien gaat het om een vorm van ‘spookbelasting’, omdat het voor inwoners niet zichtbaar is dat zij het betalen. De precariobelasting zit onzichtbaar verwerkt in de nota van energieleveranciers.
Overgangsregeling
Tot tevredenheid van niet heffende gemeenten diende de minister in februari 2016 een wetsvoorstel in om precariobelasting op kabels en leidingen af te schaffen. Begin december heeft hij echter de bijbehorende overgangsregeling versoepeld. Hierdoor is geen sprake meer van een geleidelijke afbouw, maar mogen gemeenten nog tot 2027 volledig door heffen. Daarnaast kunnen ineens tientallen extra gemeenten starten met het heffen van precariobelasting. Een mogelijkheid waar grif gebruik van wordt gemaakt. Het bedrag dat per huishouden moet worden betaald loopt nu echter in veel gebieden op van nog geen 20 euro in 2015, naar meer dan 50 euro per jaar vanaf 2018.
Drie miljard euro
Ook de totale cijfers liegen er niet om: met het aanvankelijke wetsvoorstel zou tot 2027 in Nederland nog voor 1,7 miljard euro aan precariobelasting kunnen worden geheven. Door de versoepeling van de minister loopt dit bedrag nu op naar 3 miljard euro. Veel gemeenten pikken dit niet. Zij vinden het de omgekeerde wereld. In plaats van precariobelasting snel af te schaffen, maakt de minister het probleem juist groter.
Eerlijke compensatieregeling
Met de brandbrief hopen de gemeenten te bereiken dat de versoepeling van de overgangsregeling wordt teruggedraaid. Daarnaast willen zij dat de mogelijkheid wordt onderzocht voor een aanpassing van de Gas- en Elektriciteitswet. Door in deze wet ‘tariefdifferentiatie’ mogelijk te maken, hoeven netbeheerders alleen nog door te belasten aan inwoners van gemeenten die daadwerkelijk precario heffen. Tot slot roepen zij de minister op om de mogelijkheden voor een eerlijke compensatieregeling te onderzoeken.
Tweede Kamer
Volgens de voorlopige planning vindt het Kamerdebat over de afschaffing van precariobelasting plaats op dinsdag 7 februari.