Op vrijdagavond 20 februari togen heel wat SGP-ers (en niet SGP-ers) naar de CSG Prins Maurits te Middelharnis om eens te horen, wat nu eigenlijk het nut of onnut van een herindeling van gemeenten op Goeree-Overflakkee is. In een boeiend betoog zette dhr. T. van Oostenbrugge, voormalig gemeentesecretaris van Bruinisse en momenteel griffier van de gemeente Schouwen Duiveland en dhr. A.M. Weststrate, gemeentesecretaris van de gemeente Korendijk uiteen wat er allemaal komt kijken rond een voorgenomen herindeling. Beiden zijn deskundig op dit gebied. De afgevaardigde uit Schouwen Duiveland sprak vanuit een herindeling, terwijl de gemeentesecretaris uit Korendijk juist sprak vanuit een dreigende herindeling en nu een samenwerking tussen gemeenten in de Hoekse Waard. Onder leiding van dhr. Slootweg werd de forumdiscussie gevoerd. De organisatie was in handen van de gezamenlijke Kiesverenigingen en SGP Jongeren op het eiland.
De voorzitter van de Kiesvereniging van Middelharnis, dhr. K. van de Ketterij opent de avond door een ieder hartelijk welkom te heten, hij stelt voor te zingen Psalm 19: 4 en 5, hij leest Spreuken 1: 1-7, daarna gaat hij voor in gebed, waarna hij nog een meditatief woord spreekt n.a.v. Spreuken 1 : 7a. Hij houdt een inleidend woord, dat deze avond belegt is door de 5 Kiesverenigingen en de SGP-jongeren Goedereede en de SGP-jongeren Flakkee en stelt de sprekers voor.
Dhr. T. van Oostenbrugge (voormalig gemeentesecretaris Bruinisse [wel heringedeeld]) krijgt als eerste het woord: Hij geeft aan dat hij de laatste tijd veel informatie ingewonnen heeft uit o.a. het Eilanden-Nieuws. Verder geeft hij op voorhand aan, dat de aanwezigen van hem niet moeten verwachten, dat hij zal zeggen wat er moet gebeuren op Goeree-Overflakkee. Wat men wel van hem kan verwachten wil hij verdelen in een viertal punten:
- Schouwen-Duiveland voor de herindeling
- De aanloop naar de herindeling
- De herindeling
- Het huidige beeld
Als eerste Schouwen-Duiveland voor de herindeling:
Er waren 6 gemeenten die veel samenwerkten met elkaar. Er was een gezamenlijk archief, gezamenlijke werkvoorziening, en ook de reinigingsdienst was gezamenlijk. Op de duur gingen de gemeenten elkaar beconcurreren. Gekeken naar de positie van de burgers, deze waren redelijk tevreden, alles was makkelijk te regelen binnen de eigen gemeente. Alleen in de ambtelijke organisatie was veel verloop.
De aanloop naar de herindeling:
Een deel van de gemeentes was net als hier voor en een deel was tegen. Ook de SGP zat hierin niet op een lijn. Er kwamen veel bezwaren binnen. Toen kwam de vraag wat doe je? De gemeenten die tegen waren gingen verzet bieden. Op een gegeven moment hebben deze gemeenten hun verzet gestaakt en zijn mee gaan werken aan de herindeling. Ook onder de burgers waren veel voor en tegens.
De herindeling:
Dit was een complexe opgave. Onder de bevolking was er veel geklaag. Het bestuurlijk apparaat was bij elkaar gestopt op 1 plaats. De afstand naar het gemeentehuis was veel groter geworden. Maar achteraf gezien hoeveel keren gaat men naar een gemeentehuis op jaarbasis, dit is wel te overkomen. De dienstverlening werd slechter en duurder. Ook moest er een nieuw gemeentehuis komen, waar ook veel verzet tegen was. Het meerjarig onderhoud aan de overheidsgebouwen kwam duurder uit door de hogere lasten met als gevolg belastingverhoging. Veel principiële dingen verdwenen. Door de ogen van de burgers gezien zijn de klachten meer en is alles moeilijker te regelen. In de ambtelijke organisatie is veel gebiedskennis verloren gegaan, en ook de betrokkenheid naar de burgers is stukken minder geworden. Dit alles heeft geleid tot een reorganisatie. De bouw van het gemeentehuis escaleerde en er moesten 4 wethouders uit. Op dit moment is er wel weer een SGP-wethouder, en principiële zaken zijn ook weer terug zoals de bede in de aanbiedingsbrief en de aanwezigheid bij intredediensten van predikanten.
Het huidige beeld:
De dienstverlening is op dit moment verbeterd, alles gaat vooruit. De vacatures op het gemeentehuis worden weer opgevuld. De voorstellen tot sluiten van dorpshuizen gaf veel commotie, maar achteraf gezien wordt er van sommige weinig gebruik gemaakt. Wel is de afstand tussen raadsleden en de burgers nog groot. Zo terugkijkend was aan de herindeling niet te ontkomen. Er was te weinig kracht binnen de kleine gemeentes om voor te bestaan.
Kijkend naar Goeree-Overflakkee:
Nut en Onnut moeten goed overwogen worden. Samenwerking tussen de gemeenten heeft ook zijn voor- en nadelen. Onduidelijk voor de burgers is, waar houdt de samenwerking op en begint de samenvoeging. Naar de burgers toe, rek de onzekerheid niet te lang op. Onderken de bestuurlijke opgaven, en kunnen de gemeenten deze opgaven bestuurlijk aan? Gezien op vroegere samenvoeging: Is het karakter van Ouddorp achteruit gegaan door samenvoeging met Goedereede en Stellendam? Samenwerken en toch apart. Je moet het vermogen hebben over schaduwen heen te stappen en overwegen dat samenvoeging leidt tot vermindering van de kosten.
Vervolgens krijgt dhr. A.M. Weststrate (Gemeentesecretaris Korendijk [niet heringedeeld]) het woord. Ook hij geeft aan veel documentatie te hebben ontvangen over de gang van zaken op Goeree-Overflakkee. Hij is sinds 1982 werkzaam binnen de gemeente Goudswaard. Kort daarna komt ook een samenvoeging op gang met de buurgemeenten Nieuw-Beijerland en Piershil. Deze herindeling is goed geweest omdat veel zaken in de afzonderlijke gemeenten financieel niet haalbaar waren, met als gevolg dat de gemeente Korendijk ontstond. Rond 2001 werd opnieuw de discussie gestart door Provinciale Staten. ‘s Gravendeel kreeg veel invloed van de Drechtsteden met gevolg dat er een groot industrieterrein en veel woningbouw moest komen. Daarnaast was de gemeente Binnenmaas veel te klein om zelfstandig te blijven met als gevolg een fusie met ‘s Gravendeel. Toch wilde men een gemeente Hoekse Waard, deze discussie is in 2001 begonnen en heeft geduurd tot 2006.
Dhr. Westrate geeft ook hier het advies mee om de discussie niet te lang te laten duren. Provinciale Staten stelde een adviesbureau in voor onderzoek onder de burgers. Toen de provincie toch wilde doorzetten, ontstond er veel verzet in de gemeenten Strijen en Korendijk. Om dat de SGP de grootste fractie was binnen de gemeente Korendijk, men was bang voor afname van het SGP-geluid na de eenwording. Als wanhoopspoging werd er een referendum gehouden met een opkomst van 92% en de uitslag was dat 98% tegen de herindeling was. Gevolg was dat er een kentering kwam, de provincie heeft de procedure van de herindeling stopgezet, er werd toegestaan zelfstandig te blijven, maar met een voorwaarde, dat er meer samengewerkt moet worden tussen de gemeenten in de Hoekse Waard en dat ze tot eind 2008 de tijd kregen om dit waar te maken. De waarnemend burgemeesters werden vervangen door gewone burgemeesters. Er kwam een intergemeentelijke samenwerking met twee vertegenwoordigers uit elke gemeente. Dit liep niet lekker, er kwam wrijving tussen het lokaal bestuur en deze commissie. Vanaf 2008 ging het beter: het contact tussen gemeenteraadsleden en burgmeester en wethouders ging stukken beter, meer betrokken tot elkaar, ook de inhoud van lokaal en regionaal kwam meer centraal te staan. Ook op maatschappelijk terrein ging de samenwerking stukken beter. Er kwam een woningcorporatie, fusie bij de Rabobank.
Als conclusie gaf dhr. Weststrate dat de gemeente en de burgers verschillende rollen hebben. Bij een grote gemeente is de afstand tussen bestuur en burger groot, dat terwijl de burger bij goede dienstverlening gebaat is. De burger is de belastingbetaler van de gemeente. In alleenstaande gemeenten zullen op den duur de belastingen omhoog gaan, omdat alle accommodaties, zoals brandweer, sportvelden en dorpshuizen door de gemeente onderhouden moeten worden, wat hoge kosten met zich meebrengt. Tot slot stelt hij de vraag: Is het mogelijk om de kwaliteit die het nu is, vol te houden. De zelfstandigheid kost veel bestuurlijke organisatie, en om dit mogelijk te houden is dit in de toekomst haalbaar?
Tijdens de forumdiscussie worden veel vragen gesteld. Heeft de burger en de gemeente nog te kiezen? De commissie Schutte komt met advies bij de provincie, deze neemt een standpunt in en dat wordt voorgelegd aan de gemeenten. Dan moeten de gemeenten eensgezind over de brug komen, want anders gaat de provincie een eigen weg bepalen. Ook het principiële kwam nog naar voren, maar gewaarschuwd werd dat als je tegen herindeling bent, werk dan wel voor 100% aan samenwerking, want anders gaat het ten koste van de gemeenten.
Aan het einde van deze forumdiscussie, somde dhr. Slootweg een aantal adviezen op: Goed nadenken welke beslissing goed is, het moet geen jaren gaan duren. Bij zowel herindeling, als samenwerking zijn grote voor- en nadelen. En zorg dat de identiteit die er nu is behouden blijft. Hiermee besluit hij de forumdiscussie en ook deze interessante avond.
De avond wordt besloten door dhr. A.J. Doorn, voorzitter van de Kiesvereniging van Nieuwe-Tonge. Hij laat zingen psalm 119:23 en besluit met dankgebed.
K. Klepper, secretaris SGP Kiesvereniging Goedereede